Snart kan du følge utviklinga i Antarktis time for time

Kvar time flyg det informasjon frå Antarktis til Noreg om sjøisen sin tilstand. Snart kan også vi her heime følge resultata etter kvart som dei tikkar inn.

Nye målestasjonar i Antarktis er utvikla med norsk teknologi. Frå sine plasseringar under og rundt isbremmane skal instrumenta gi oss meir kunnskap om utviklinga i havet kring det store kontinentet.

• For deg som er ekstra interessert kan du sjå dataa frå målestasjonane her.

Alvorleg om utviklinga snur

– Vi er nøydd til å skjønne desse prosessane, men også sjå om dei endrar seg. Dersom

isbremmane blir mindre er det eit alvorleg signal, fortel polarforskar Svein Østerhus.

Inntil no har det ikkje vore teikn til at dei største isbremmande i Antarktis smeltar. Tvert om, så veks dei. Kvifor er det då viktig å følge så nøye med?

– Isbremmane held på plass isen som ligg på land i Antarktis. Dersom sjøisen minkar hamnar meir av landisen i havet. Om det skjer, vil havnivået stige med tre meter, forklarar Østerhus.

Forskarane har tenkt at dei største isbremmane Ross- og Filcher Ronne-isbremmane skal vare, og at mykje skal til for at det endrar seg i løpet av dei neste hundre åra, fortel han.

Men klimamodellar syner eit langt verre scenario:

– Modellane seier at utviklinga vil snu. Ein modell seier at innan 50 år vil smeltinga frå undersida av isbremmane auke frå 20 cm i året til fire meter. Det er dramatisk.

• Les også: Rekordmye sjøis i Antarktis
• Les også: Advarer mot økende turisme i Antarktis

Kan betre klimamodellar

I fjor vinter var polarforskaren med å borre dei hol gjennom eit 800 meter tjukt lag med is for å sette ut instrument som gjer målingar i havet under iskappa i Antarktis.

– Det er eit stort behov for kunnskap om endringar i ismassane, korleis dei blir påverka av havet og korleis dei påverkar havnivået, fortel Nalan Koc, forskingsleiar ved Norsk Polarinstitutt.

Ho fortel at målet med norsk polarforsking blant anna er å kunne vere med og å løyse problem knytt til globale endringar, til dømes i havnivået.

– Resultata av dette prosjektet kan bidra til å forbetre klimamodellar og minske usikkerheitene i havnivåberekningar i framtida.

Mysteriet Antarktis

Polarforskinga i Antarktis har ei lang historie, men det er framleis mykje mystikk knytt til det store kontinentet. Til vinteren legg den 62 år gamle forskaren i veg for eit par nye månadar på isen.

Resultatet av arbeidet Østerhus og dei andre forskarane legg ned i dag, vil først kunne analyserast om ti år. Då er han sjølv pensjonist.

– Eg håpar eg får kikke litt på dataa vi hentar ut sjølv om eg er pensjonist, flirer forskaren på telefonen.

– Men det vi gjer her no vil komme neste generasjon forskarar til gode. Vi kan ikkje vere egoistiske når vi ser det i klimasamanheng.