yr.no-leser Per Storholmen lurer på korleis ein måler for eksempel 10 millimeter nedbør på ei flate. Og så lurer han på forholdet mellom snø og vassmengde.
Statsmeteorolog Merete Øiestad svarer:
Hei Per!
På ein manuell nedbørsmålar blir nedbøren samla i ei kanne. Når ein skal finne ut kor mykje nedbør som har falle, tømmer ein vatnet opp i eit målerør. På dette røret kan ein lese av kor mange millimeter nedbør som har kome. Skalaen på målerøret er tilpassa nedbørskanna.
Kor stor nedbørsmålaren er, eller kva fasong den har, spelar inga rolle så lenge målerøret samsvarer med nedbørskanna. Målerøret har ein skrå botn og har mindre diameter enn kanna. Dermed blir det lettare å lese av nedbørsmengdene meir nøyaktig.
På ein automatisk nedbørsmålar blir vekta av nedbøren målt og rekna om til millimeter. Ein annan type automatisk nedbørsmålar er pluviometer. Pluviometer passar godt viss ein vil måle nedbørintensiteten.
Kor mykje er 10 millimeter?
10 millimeter nedbør vil seie eit lag med 10 mm (1 cm) vatn på ei horisontal flate. Viss vi tenkjer oss ei horisontal flate som ikkje trekkjer til seg vatn og er utan avløp og fordamping, vil det då bli liggande 1 cm vatn på heile flata.
Omrekna til liter gir 10 mm nedbør 10 liter vatn pr. kvadratmeter.
«Ekstremt» mykje regn
På ein våt regnversdag kan det kome omkring 20 mm nedbør i løpet av 24 timar. Uttrykket «store nedbørsmengder» blir av og til brukt i vervarsel. Kor mykje nedbør som skal til for å kalle det store nedbørsmengder, varierer med kvar vi er i Norge og kva som er vanleg.
Tilsvarande varierer grensene for ekstremnedbør frå landsdel til landsdel. Bratt terreng gir betre drenering enn flate marker. På Vestlandet sør for Stad må det kome omkring 100 mm på 24 timar før det er snakk om ekstreme nedbørsmengder. Medan det tørrare Østlandet samt Troms og Finnmark ikkje treng meir enn 30-50 mm for at det blir kalla ekstremt.
Snøen må smeltast
Når nedbøren kjem som snø, må snøen smeltast før ein måler nedbørmengda. Som ein tommelfingerregel kan ein bruke at 1 cm snø tilsvarar 1 mm nedbør. Viss snøen er veldig tørr og luftig, kan 1 cm snø gi berre 0,5 mm nedbør. Etter kvart som snø blir liggande på bakken synk den i hop, og 1 cm snø vil tilsvare meir enn 1 mm nedbør.
Helsing frå Merete