Det er spesielt storflaumen i Odda og Flåm vi hugsar frå hausten 2014. I ein ny animasjon frå Bjerknessenteret viser forskaren Mats Bentsen korleis dette brutale regnvêret var ein liten del av det store vêrsystemet i atmosfæren.
– Mesteparten av fukta er i tropane. Det blir kasta band av fuktig luft, som blir dratt av garde med lågtrykk og høgtrykk opp til oss, forklarer Bentsen om dei kvite bølgene animasjonen viser.
Med hjelp frå Meteorologisk institutt og ECMWF brukte Bentsen vêrobservasjonar frå 1. september til 30. november til å vise korleis nedbør, fordamping og vassinnhald i atmosfæren flyttar seg rundt på kloden i eit fascinerande system.
Legg spesielt merke til dette
Nede til høgre kan du følge med på datoane som tikkar framover. Her er nokre av dei spesielle fenomen du kan sjå etter:
1.- 6. oktober kan du sjå orkanen «Simon» aust i Stillehavet. Den virvlar seg opp frå Mexico til California, og var kategori fire eller meir.
22. oktober lyser Middelhavet opp i disko-rosa. Det er på grunn av kraftig fordamping, som oppstår når det er stor forskjell mellom fukt i lufta på overflata av havet og lufta over.
– Middelhavet er generelt varmt og vinden er nok relativt kraftig, kjølig og tørr i dette tilfellet, slik at vi får ei ekstrem fordamping, seier Mats Bentsen til Bjerknessenteret.
Mellom 26. – 28.- oktober kan du følge med i Nord-Atlanteren. Då ser du regnet som førte til flaumane i Odda og Flåm i fjor. Du kan også sjå dei blå «bølgene» med regn som feiar inn over Vestlandet.
Om du stoppar filmen på 26. oktober kan du følge den lyse stripa med vassdamp heilt ned til Sør-Amerika.
– Slike striper blir kalla atmosfæriske elver, fortel Bentsen.
Dei kvite skuggane er det totale vassinnhaldet i atmosfæren, som for det meste er vassdamp. Dei rosa fargane er fordamping, medan det blå er nedbør. Ser du bølga med regn som slår over Noreg?
Foto: BCCR/ECMWF/NASA/Met5. november kan du sjå ei blå nedbørsbølge som beveger seg raskt nordover, og malar ein kvit strek som ein pensel over Finland. Den kvite streken er snø!
23. november er det Sør-Noreg som blir mala kvitt av den blå penselen. Hugsar du dette snøfallet?
Gjennom heile filmen kan du sjå korleis sjøisen i Arktis veks når vinteren nærmar seg.
Forsinka vêrvisualisering
Ideen til animasjonen kom allereie i fjor vinter. Bentsen ville bruke vêrdata til å visualisere korleis omfattande vêrhendingar som oktoberflaumen i 2014 skjer.
Men det tok tid å få tak i dei store mengdene vêrdata, og nye flaumar har prega nyheitene sidan da.
– Men mykje av informasjonen her treng ikkje vere relatert til spesielle hendingar. Det seier likevel noko om korleis vêret heng saman, konstaterer forskaren.
