– Vi må passe oss for å rope ulv, ulv

Oktoberflaumen på Vestlandet, flaumen Austafjells i starten av september og no ekstremvêret «Petra». Tre vêrhendingar i løpet av eitt år, som alle gjorde massive øydeleggingar.

Berre eitt av dei fekk namn, og gjorde at meteorologane trykka på den raude knappen som sender ut varsel om at «her kjem det farleg vêr!».

– I ettertid behandlar vi hendingane som ekstremvêr

– Når vi ser på konsekvensane er det heilt klart at vi må vurdere om det burde ha vore sendt ut ekstremvarsel, seier klimaforskar ved Meteorologisk institutt Hans Olav Hygen.

Vêrhendingane vi har i minnet frå det siste året har utfordra kriteria Meteorologisk institutt har sett for ekstremvêr. Små nyansar skil ein tøff runde nedbør, frå eit vêr med ekstreme konsekvensar.

– Hadde vi visst konsekvensane av oktoberflaumen i fjor så er det opplagt at det skulle vore eit ekstremvêr, meiner Hans Olav Hygen

Forskaren fortel at grensa for ekstremvarsel blir vurdert kontinuerleg. Dersom det er eit sprik mellom når det blir sendt ut ekstremvarsel og konsekvensane av vêret, må grensene endrast.

Om det skjer ei endring etter hendingane det siste året, vil ikkje forskaren svare på.

– Kriteria er stadig under evaluering. Vi vil sjå at kriteria er annleis i løpet av fem år.

Vi må tole tøffare vêr

Med klimaendringane vil kraftige regnvêr komme oftare og med meir vatn. Vi vil oppleve ekstreme vêrhendingar oftare, fortel klimaforskaren.

– Dersom vi må skyte av garde ekstremvarsel heile tida, må vi vurdere kva som faktisk er ekstremt, slår forskaren fast.

For Meteorologisk institutt er det ein viktig balanse mellom å melde frå om det farlege vêret som får store konsekvensar, og ikkje melde frå for ofte slik at varselet mistar si kraft.

– Vi må passe oss veldig for å rope ulv, ulv. Når vi kjem med eit namngitt ekstremvêr må alle vite kva som ligg i det av snø, vind eller regn.

Hans Olav Hygen meiner det viktigaste er at det som blir bygd av infrastruktur i framtida må tole å få meir juling av vêret.

– Samfunnet må på lang sikt vere budd på å takle tøffare vêr. Vi må heve grensene for kva som er ekstreme vêrhendingar.

Tre gonger våtare enn normalt

Rundane med pøsregn Austafjells har gitt utslag i modellane. Den første delen av september har det regna tre gonger så mykje som normalt på Sør- og Austlandet.

– Modellen viser at regnet har vore veldig einsarta. Det har vore klissvått på Sør- og Austlandet. Resten av landet viser gult, som er normalen, forklarer statsmeteorolog Jon Austrheim.

Ein varmare klode kan snu opp-ned på vêrsystema. For områda der det har bøtta ned i september, kan det bety at dei må bu seg på meir av det farlege regnet i framtida.